Tacir-Sanayici Ayrımı Neye Göre Yapılır?

5174 sayılı Kanununun 5’inci maddesinin yedinci fıkrası, 9’uncu maddesinin birinci fıkrası ile 10’uncu maddesinin 5’inci fıkralarında;

Tezgâh, cihaz, makine gibi muharrik kuvvet kullanarak ham madde, yarı ve tam mamulleri, özellik, içerik, bileşim veya şeklini kısmen veya tamamen değiştirmek amacıyla işleyerek, seri halde veya standart olur ak yeni bir ürün üretmek suretiyle katma de ¿er oluşturan işyerleri ile yer altı kaynaklarının çıkarılıp işlendiği yerleri işletenler ve bilişim teknolojisi iv yazılım üretenler en az on işçi çalıştırmak şartıyla bu Kanunun uygulanması bakımından sanayici sayılacağı,

Ticaret siciline kayıtlı tacirler ve 5 inci maddeye göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikalarının, bulundukları yerdeki odaya kaydolmak zorunda oldukları,

Sanayici vasfını yitirdikleri, başvuru ürerine veya re’sen tespit olunan sanayi odası üyelerinin sanayi odasından kayıtlarının silineceği, ancak bunlardan ticaret odasına kayıtlı olmayanların ticari faaliyetlerinin devam etmesi halinde durum, re 'sen kayıtlarının yapılması için ilgili ticaret odasına bildirilir hükümleri bulunmaktadır.

Anılan mevzuat hükümlerince, diğer şartların da sağlanması kaydıyla işçi sayısı 10 ve üstünde olan işletmeler sanayi odasına, sınai bir üretim yapılsa dahi işçi sayısı bu sayının altında olan işletmeler ise ticaret odasına kayıt olmak zorundadırlar.

İşçi kriteri arz ve talep durumu gibi çeşitli değişkenlere bağlı olarak dönemsel değişmeler gösteren bir kriterdir. İşçi sayısındaki azalma veya artmalar sanayicilik vasfının bir dönem kaybedilmesi, başka bir dönem ise yeniden kazanılması sonucunu doğurmakla ve buna bağlı olarak sanayi odasından kayıt silinme ve tekrar kayıt olma durumu ortaya çıkmaktadır.

Ayrıca, işçi sayısına bağlı olarak yaşanılan bu değişimler;  mevcut odadan kayıt sil(dir)me ve yeni odaya kayıt işlemlerinde yaşanan sorunları, organ seçimlerinde üyelerin seçme ve seçilme yeterlilikleri durumlarının değişmesi nedeniyle yaşanan sorunları ve kapasite raporlarının tanzimi ve iptalleri sürecinde yaşanan sorunları beraberinde getirmektedir.

Bu nedenle, Kanunda belirtilen işçi kriterinin anlık değerlendirmeye tabı olmaması, aksine belirlenecek bir zaman dilimi itibariyle değerlendirilmesi gerekliği ortaya çıkmaktadır.

Bu sorunun çözümüne binaen, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğünce 13.05.2014 tarihinde yorumlama yapılmış, farklı yorumlara açık olan mezkur Kanun hükmüne ilişkin uygulama birliğinin sağlanmasını teminen, sanayici tanımındaki işçi kriterinin belirlenmesinde bir takvim yılının esas alınması ve bu süre içinde çalışan ortalama işçi sayısına göre değerlendirilme yapılması gerektiği vurgulanmıştır.

Bu bağlamda, bir takvim yılı içerisinde ortalama işçi sayısı 10 ve üstünde olan işletmeler sanayi odasına, sınai bir üretim yapılsa dahi işçi sayısı bu sayının altında olan işletmeler ise ticaret odasına kayıt olmak zorundadırlar.