Not: Yaklaşım Dergisi Ocak 2018 de yayımlanmıştır
Giriş
Ülkemizde 46.2 milyon internet kullanıcısı olmakla birlikte elektronik
ticaretin toplam perakende ticaret içerisindeki payı %3.5 seviyesiyle dünya
ortalaması olan %8.5 seviyesinin altında kalmaktadır. Elektronik ticaret
yapanların sayısının ve elektronik ticaret hacminin artırılabilmesi için
öncelikli olarak tüketicilerin güven algısının iyileştirilmesi ve elektronik
ticarette güven ortamının tesis edilmesi amaçlayan ETBİS ile elektronik ticaret
yapanların sayısının ve elektronik ticaret hacminin artırılabilmesi için
öncelikli olarak tüketicilerin güven algısının iyileştirilmesi ve elektronik
ticarette güven ortamının tesis edilmesi amaçlanmaktadır.
Elektronik
Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) ve Amacı
Fizikî olarak
karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi
iktisadî ve ticari her türlü faaliyeti ifade eden elektronik ticarette
düzenleyici bir işlem olarak uygulamaya sokulan Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi
(ETBİS), hizmet sağlayıcı (Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da
tüzel kişiler) ve aracı hizmet sağlayıcıların (Başkalarına ait iktisadî ve
ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya
da tüzel kişiler) kayıt altına alınması, e-ticaret verilerinin toplanması ve bu
verilerin işlenerek istatistiksel bilgilere dönüştürülmesi amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından
oluşturulan bilgi sistemidir.
3/6/2011 tarihli
ve 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesi[1], 23/10/2014 tarihli ve
6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 11 inci maddesi[2] ile 26/8/2015 tarihli ve
29457 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı
ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesine[3] dayanılarak 11.8.17
tarihinde yürürlüğe giren ‘’Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi Ve
Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ’’ ile bahsi geçen hizmet
sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara yıl sonuna kadar bu sisteme
kaydolma ve bildirimde bulunma zorunluluğu getirilmiştir.
Elektronik
ticarete dair işlemlerin yapılmasına imkân sağlayan internet gibi bilgisayar
tabanlı ortamları (Ağ) üzerinde mal veya hizmet satışına yönelik sözleşme
yapılmasını veya sipariş verilmesini sağlayan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet
sağlayıcılar ile bu Tebliğde belirtilen diğer gerçek veya tüzel kişilerin
elektronik ticarete ilişkin kayıt veya bildirim yükümlülüklerini kapsayan bu
Tebliğ hükümleri, münhasıran elektronik posta, telefon araması, kısa mesaj veya
elektronik ortamda doğrudan iletişime imkân veren benzeri bireysel iletişim
araçlarıyla yapılan sözleşmeleri gerçekleştiren hizmet sağlayıcı ve aracı
hizmet sağlayıcılara uygulanmamaktadır.
ETBİS’e kayıt
işlemlerinin yapılması
Kendilerine ait
elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren hizmet sağlayıcılar, aracı
hizmet sağlayıcılar ve yurt içinde yerleşik olup yurt içinde elektronik ticaret
faaliyetinde bulunmamakla birlikte yurt dışında yerleşik bir aracı hizmet
sağlayıcı üzerinden sözleşme yapan veya sipariş alan hizmet sağlayıcılar
faaliyete başlamadan önce ETBİS’e kayıt olmak zorundadır.
Kayıt için
ETBİS’e; Gerçek veya tüzel kişi tacirler için MERSİS[4] numarası ve vergi kimlik
numarası, esnaf ve sanatkârlar için T.C. kimlik numarası ve vergi kimlik
numarası ve Elektronik ticaret veya aracılık faaliyetinde bulunulan mobil
uygulama ve alan adı girilir.
Bildirim
yükümlülüğü
ETBİS’e kayıt
edilen hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar kendilerine ilişkin
olarak; aşağıda belirtilen hususlarda bildirimde bulunur:
·
Elektronik iletilerin
gönderimi ve teslimatı da dâhil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukukî
delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şeklini ifade eden tebligata elverişli
KEP adresi.
·
Elektronik ticaretin
tarafları arasında yapılan ve işletmeden işletmeye veya işletmeden tüketiciye
gibi elektronik ticaretin yönünü gösteren sınıflandırmayı ifade eden elektronik
ticaretin türü.
·
Elektronik ticaret
dışındaki ticari faaliyetleri.
·
Elektronik ticaret
faaliyetinde bulunulan internet sitesi, mobil site veya uygulama gibi
platformlarını ifade eden Elektronik ticaret ortamında sunulan mal ve
hizmetlerin türü.
·
Elektronik ticaret
ortamında sunulan ödeme yöntemleri.
·
Elektronik ticaret
ortamında ikinci el malların satışa sunulup sunulmadığı ve satışa sunulan
ikinci el malların türü.
·
19/10/2005 tarihli ve
5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında faaliyet gösteren bankalar ile
20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri,
Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında
faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarından alınan hizmetlere
ilişkin bilgiler, varsa bunlar dışında ödeme hizmeti alınan kuruluşlardan
alınan hizmetlere ilişkin bilgiler ile diğer ödeme yöntemleri.
·
Karayolu Taşıma
Yönetmeliği uyarınca M türü yetki belgesi alan kargo ve lojistik
işletmecilerinden alınan hizmetlere ilişkin bilgiler.
·
Hizmet sağlayıcı veya
aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret yapmasına imkân sağlayan altyapı
ve yazılım hizmetini sunan gerçek ya da tüzel kişilere (Hizmet alınan elektronik
ticaret altyapı sağlayıcıları) ilişkin bilgiler.
·
Kişisel verilerin ve
müşteri bilgilerinin tutulduğu veri tabanlarının bulunduğu ülke ve adres
bilgileri.
·
Elektronik ticaret
ortamında sınır ötesi elektronik ticaret gerçekleştirilmesi halinde ülke ve
ödeme yöntemi bazında bu ticaretin yıllık hacmi.
·
Bakanlıkça gerekli
görülen diğer bilgiler.
Kendine ait
elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren hizmet sağlayıcılar, üretim yeri
ve depo adresleri ile sınır ötesi elektronik ticaret faaliyetinde bulunduğu
aracı hizmet sağlayıcıların alan adlarını birinci fıkrada belirtilenlere ek
olarak bildirir.
Ödeme ve
elektronik para kuruluşları, bankalar, Bankalararası Kart Merkezi Anonim
Şirketi, kargo ve lojistik işletmecileri, elektronik ticaret altyapı
sağlayıcıları ve aracı hizmet sağlayıcılar internet üzerinden yapılan sözleşme
ve verilen siparişlere ilişkin Bakanlıkça detayları belirlenen ve anonim hale
getirilmiş istatistiki bilgileri aylık dönemler halinde bildirir. Bir aya ait
bilgiler, takip eden ayın son günü saat 24:00’e kadar iletilir.
ETBİS’e bildirim
sırasında hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sanal pos bilgileri
Bankalararası Kart Merkezi Anonim Şirketi üzerinden sistem aracılığıyla teyit
edilir.
Bildirim
süresi ve Usulü
Hizmet sağlayıcı
ve aracı hizmet sağlayıcılar; tebligata elverişli kep adresi, elektronik
ticaretin türü, elektronik ticaret dışındaki ticari faaliyetleri, elektronik
ticaret ortamında sunulan mal ve hizmetlerin türü, elektronik ticaret ortamında
sunulan ödeme yöntemleri, elektronik ticaret ortamında ikinci el malların
satışa sunulup sunulmadığı ve satışa sunulan ikinci el malların türü,
19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı bankacılık kanunu kapsamında faaliyet
gösteren bankalar ile 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı ödeme ve menkul kıymet
mutabakat sistemleri, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları hakkında
kanun kapsamında faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarından
alınan hizmetlere ilişkin bilgiler, varsa (f) bendinde zikredilen kuruluşlar
dışında ödeme hizmeti alınan kuruluşlardan alınan hizmetlere ilişkin bilgiler
ile (f) bendinde zikredilen kuruluşların aracı olmadığı ödeme yöntemleri,
karayolu taşıma yönetmeliği uyarınca m türü yetki belgesi alan kargo ve
lojistik işletmecilerinden alınan hizmetlere ilişkin bilgiler, hizmet alınan
elektronik ticaret altyapı sağlayıcılarına ilişkin bilgiler, kişisel verilerin
ve müşteri bilgilerinin tutulduğu veri tabanlarının bulunduğu ülke ve adres
bilgileri ETBİS’e kayıt tarihinden itibaren otuz gün içinde bildirir.
Elektronik
ticaret ortamında sınır ötesi elektronik ticaret gerçekleştirilmesi halinde
ülke ve ödeme yöntemi bazında bu ticaretin yıllık hacmine yönelik yükümlülük
ise her yıl mart ayı sonuna kadar yerine getirir.
Hizmet sağlayıcı
ve aracı hizmet sağlayıcılar, kayıt ve bildirim yükümlülüğü bulunan hususlarda
meydana gelen değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren otuz gün içinde
bildirir.
Elektronik
ticaret faaliyeti sona eren hizmet sağlayıcılar ile aracılık faaliyeti sona
eren aracı hizmet sağlayıcılar bu durumu faaliyetlerinin sona erdiği tarihten
itibaren otuz gün içinde bildirir.
Gerçek kişiler
tarafından yapılacak bildirimler kendileri veya yetkili temsilcileri, tüzel
kişiler tarafından yapılacak bildirimler ise yetkili temsilcileri tarafından
e-Devlet kapısı üzerinden ETBİS’e yapılır.
Sonuç
Ülkemizde e-ticaretin gelişimini izlenmesi bu alandaki verilerin
eksikliğinden dolayı sağlıklı bir şekilde yapılamamaktadır. Uygulamaya konulan
ETBİS ile e-ticaretin gelişimini izlemeye ve değerlendirmeye imkân sağlayacak
istatistiki veriler ayrıntılı şekilde izlenecek ve değerlendirilecektir.
Çünkü, ETBİS üzerinden toplanan veriler
sayesinde istatistiki bilgiler üretilecek, üretilen veriler e-ticaret
alanında sağlıklı ve sürdürülebilir politikaların oluşturulmasını da mümkün
kılacak. Bu sayede, Ülkemizde e-ticaretin gelişim seyrinin izlenmesi,
değerlendirilmesi ve doğru bir şekilde ölçümlenmesi gerçekleştirilecektir.
Yapılan düzenlemelerle, elektronik ticarette yaşanan sorunlar büyük
ölçüde çözümlenecek, elektronik ticaret hacmi arttırılarak Türkiye ekonomisine
olumlu bir katkı sağlanacaktır. Ayrıca, başarılı ve başarısız ticari aktörlerin
ayrıştırılması, e-ticaret girişimcilerinin tanınırlığının, itibarının, ulusal
ve uluslararası rekabet gücünün ve e-ticaret hacminin arttırılması sağlanacak
böylece Ülkemizin dijitalleşen dünyadaki yeri sağlamlaştırılacaktır
[1] MADDE 9- (1) İç Ticaret Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
a) Ticarete ilişkin
politikaların oluşturulmasına yardımcı olmak, ticari faaliyetleri teşvik etmek, gerekli düzenlemeleri yapmak ve
bunların uygulanmasını sağlamak.
b) Türk Ticaret
Kanunu ve ilgili diğer mevzuat gereğince Bakanlıkça yapılması gereken işlemleri yürütmek (…).
c)
Kuruluşuna izin verilecek anonim şirketler ile genel kurul toplantılarında
Bakanlık temsilcisi bulunacak anonim şirketleri belirlemek ve bunların
işlemlerini yürütmek.
ç) Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği ile odalar ve borsalarla ilgili mevzuat ve uygulamalara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek ve
bunlarla ilgili düzenlemeler yapmak.
d) Sebze ve
meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretini düzenlemek,
toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir yapıya kavuşturulmasını ve işletilmesini sağlamak ve bu konularda mevzuatla
verilen görevleri yapmak.
e) Depolamaya uygun temel ve işlenmiş tarım
ürünlerinin ticaretine ilişkin düzenlemeler yapmak, lisanslı depoculuk ve ürün
ihtisas borsacılığının teşvik edilmesi, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına
yönelik çalışmalarda bulunmak ve lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsacılığı ve umumi mağazacılığa ilişkin mevzuatla
verilen görevleri yapmak.
f) (Değişik: 14/1/2015-6585/22 md.) Elektronik
ticarete yönelik düzenlemeler yapmak, bu konuda mevzuatla verilen görevleri
yerine getirmek, elektronik ticaretin gelişimine ilişkin çalışmalar yapmak ve
gerekli tedbirleri almak.
g) (Ek: 14/1/2015-6585/22 md.) İlgili
Kanun kapsamında, esnaf ve sanatkâr işletmelerinin ticari faaliyetlerini
ilgilendiren hususlarda ilgili Genel Müdürlükle işbirliği içinde hareket etmek
suretiyle perakende ticarete yönelik düzenlemeler yapmak, perakende ticarete
ilişkin mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek, perakende sektörünün
sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesine yönelik çalışmalar yapmak ve
gerekli tedbirleri almak.
ğ) (Ek:
14/1/2015-6585/22 md.) Sergi, panayır
ve tanıtım günleri gibi organizasyonların düzenlenmesine izin vermek ve bu
organizasyonların düzenlenmesi ile faaliyetlerine yönelik düzenlemeler yapmak.
h) (Ek:
14/1/2015-6585/22 md.) Yurt içi
fuarlara ilişkin düzenlemeler yapmak.
ı) (Ek:
14/1/2015-6585/22 md.) Merkezi Sicil
Kayıt Sistemini, Hal Kayıt Sistemini ve Perakende Bilgi Sistemini kurmak,
işletmek, bu sistemlerin diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları nezdinde tutulan kayıt sistemleriyle
bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak ve gerektiğinde bu sistemleri söz konusu
kurum ve kuruluşların erişimine açmak ve bu sistemlerce üretilen istatistiki
bilgileri derlemek ve yayımlamak.
i)
Lüzumu halinde, ticari faaliyetlere ya da bu ticari faaliyetleri yürütenlere
yönelik düzenlemeler
yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak.
j) Görev ve yetki
alanına giren konularda gerekli inceleme ve araştırmalar yapmak veya yaptırmak.
k)
Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.
[2] MADDE 11 – (1) Bakanlık, bu Kanunun uygulanması ve
elektronik ticaretin gelişimiyle ilgili her türlü tedbiri almaya ve
denetimi yapmaya yetkilidir. (2) Bakanlıkça görevlendirilen
denetim elemanları, bu Kanun kapsamında Bakanlık yetkisine giren hususlarla
ilgili olarak her türlü bilgi, belge ve defterleri istemeye,
bunları incelemeye ve örneklerini almaya, ilgililerden yazılıve sözlü bilgi
almaya yetkili olup ilgililer istenilen bilgi, belge ve defterler ile
elektronik kayıtlarını, bunların örneklerini noksansız ve gerçeğe uygun
olarak vermek, yazılı ve sözlü bilgi taleplerini karşılamak ve her
türlü yardım ve kolaylığı göstermekle yükümlüdür.
[3] MADDE 16 – (1) Hizmet
sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıya ilişkin güvenlik ve hizmet kalitesi
standartları ile bildirim yükümlülüklerine ilişkin hususlar Bakanlık tarafından
çıkarılacak tebliğler ile belirlenir.
[4] Merkezi Sicil Kayıt
Sistemi tarafından verilen ve özel algoritma ile üretilmiş tekil numarayı,
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder