6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 11’inci
maddesine göre; ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan
düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde
yürütüldüğü işletmedir. Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır,
Bakanlar Kurulunca çıkarılacak kararnamede gösterilir.
Söz konusu Kanun hükümlerinden de
anlaşılacağı üzere, ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınırın
belirlenmesine ilişkin usul ve esaslara, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak
kararnamede yer verilmiştir.
Esnaf ise Türk Ticaret Kanunu’nun 15’inci
maddesinde; ister gezici olsun ister
bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti
sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11’inci maddenin
ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı
aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır. Ancak, tacirlere özgü
20’nci ve 53’üncü maddeler ile Türk Medenî Kanununun 950’nci
maddesinin ikinci fıkrası hükmü bunlara da uygulanır şeklinde tanımlanmıştır.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3’üncü
maddesinde esnaf ve sanatkâr; ister
gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi
Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına
dâhil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına
dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda
olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere
tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi
kimseler, olarak tarif edilmektedir.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3’üncü
maddesinde belirtilen işletme hesabı esasına göre deftere tabi kimselerin
kimler olabileceğini görmek için Vergi Usul Kanunu’nun İkinci Sınıf Tüccarlar
başlıklı 178’inci maddesine bakmak gerekmektedir. 178/1 maddeye göre Vergi Usul
Kanunu’nun 177. Maddesine yazılı bulunan 1. Sınıf tüccarların dışında kalan
tüccarlar 2. Sınıf tüccardırlar. Bunlar İşletme Hesabı esasına göre defter
tutarlar.
Bakanlar Kurulunun 21.07.2007 tarih ve 26589 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 2007/12362 sayılı kararı ile “Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin
Ayrımına İlişkin Karar” yürürlüğe konulmuştur.
Buna göre;
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3’üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 63’ üncü maddesi ile 6762 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 12’nci ve 17’nci maddelerinin uygulaması bakımından;
Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon
Kurulunun tespit edeceği ve Resmî Gazete ’de yayımlanacak esnaf ve sanatkâr
meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni
çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini
kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme
hesabına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunanlardan 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 177’nci maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı
bentlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, (2) numaralı bendinde yazılı
nakdi limitin tamamını aşmayanlar.
Ancak, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki
yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf
ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline
ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt
için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş
hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanlar.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir
sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre
defter tutan ve bu yukarıda belirtilen esnaf ve sanatkâr sayılmayacaklar ile esnaf ve sanatkâr siciline ve dolayısıyla
esnaf ve sanatkârlar odalarına kaydedilecekler; dışında kalanların
tacir ve sanayici sayılacaklar, ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalara kaydedileceklerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder