Odalar ve Borsalarda OrganToplantılara Katılmamanın Sonuçları Nelerdir?

5174 sayılı Kanunun 96, Oda Muamelat Yönetmeliğinin 25 ve Borsa Muamelat Yönetmeliğinin 24’üncü maddelerine göre;

Özürlü veya özürsüz olarak altı ay içinde yapılan toplantıların yarısından bir fazlasına katılmayan meslek komitesi, meclis, yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyeleri üyelikten çekilmiş sayılır.

Burada olağan ve olağanüstü toplantı ayrımı yapılmamıştır. Altı aylık süre herhangi bir zaman dilimidir.

ÖRNEK: Meclis üyesi “A” kişisinin 2015-2016 yılı meclis toplantılarına katılma durumu aşağıdaki gibi ise;

Toplantı Tarihi	Katıldı/Katılmadı
15.11.2015	Katıldı
15.12.2015	Katılmadı
15.01.2016	Katılmadı
15.02.2016	Katıldı
15.03.2016	Katılmadı
15.04.2016	Katılmadı
15.05.2016	Katıldı
15.06.2016	Katılmadı
15.07.2016	Katıldı
15.08.2016	Katılmadı
15.09.2016	Katıldı
15.10.2016	Katılmadı

Meclis üyesi “A”, yapılan meclis toplantılarının bir kısmına katılmış bir kısmına katılmamış olsa da, bu kişi 15.11.2015-15.04.2016 tarihleri arasında yapılan 6 toplantının 4 tanesine katılmadığı için 16.04.2016 tarihinde meclis üyeliği kendiliğinden sona erecektir. Bu kişinin üyeliğinin düşmesi nedeniyle yerine yedek üye çağrılması gerekmektedir.

Yukardaki tabloda meclis üyesi “A” nın toplantılara katılmaması nedeniyle üyeliğinin 16.04.2016 tarihinde düşmesi gerekirken düşürülmemesi, hem bu kişinin bundan sonra katıldığı toplantılarda alınan kararlardaki hukuki sorumluluğunu getirecek hem de organ toplantıları ile üyelerin bu toplantılara katılımının genel sekreter tarafından tutulan devam çizelgeleriyle takip edilmesi ve bu çizelgelerin ilgili organ başkanı tarafından denetlenmesi hükmü bağlamında genel sekreter ve ilgili organ başkanı hukuki sorumluluğa ortak olacaktır. Ayrıca, yerine gelecek olan yedek üyenin çağrılmaması nedeniyle bu kişinin mağduriyeti ortaya çıkacaktır.

Oda ve Borsaların Organ Toplantılarında Gündem İstisnası Nedir?

5174 sayılı Kanunun 96, Oda Muamelat Yönetmeliğinin 21 ve Borsa Muamelat Yönetmeliğinin 20’ nci ve Disiplin Kurulu Yönetmeliğinin 20’nci maddelerine göre; meslek komitesi, meclis, yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyeleri; kendilerini, eşlerini ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) kayın hısımları ile evlatlıklarını ilgilendiren işlere ilişkin gündem maddesi görüşülürken toplantılara katılamaz ve oy kullanamaz. Bu kuralın istisnası organ üyelerinin görevlendirilmelerine ilişkin toplantılardır.

Üçüncü dereceye kadar olan kan ve ikinci dereceye kadar olan kayın hısımları şunlardır:

1. derece kan hısımları	*Kişinin çocukları (evlat edinilen çocuklar dahil) *Kişinin annesi ve babası
2. derece kan hısımları	*Kişinin kardeşleri *Kişinin torunları *Kişinin büyük annesi ve büyük babası
3. derece kan hısımları	*Kişinin kardeşlerinin çocukları (yeğenler) *Kişinin dayısı *Kişinin amcası *Kişinin halası *Kişinin teyzesi
1. derece kayın hısımları	*Eşinin annesi ve babası
2. derece kayın hısımları	*Eşinin kardeşleri (kayın, baldız, görümce) *Eşinin büyük annesi ve büyük babası

Odalar ve Borsalarda Organların Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Nasıldır?

5174 sayılı Kanunun 96, Oda Muamelat Yönetmeliğinin 21 ve Borsa Muamelat Yönetmeliğinin 20’ nci maddelerine göre, meslek komitesi, meclis, yönetim kurulu ve disiplin kurulu üye tam sayılarının çoğunluğu ile toplanır.

Kararlar meslek komitesi, meclis, yönetim kurulu toplantılarında toplantıya katılanların oy çokluğuyla,  disiplin kurulunda ise üye tamsayısının çoğunluğuyla, alınır.

Yani;

Organ	Üye Sayısı	Toplantı Yeter Sayısı	Karar Yeter Sayısı (Toplantı Yeter Sayısı Baz Alınarak Hesaplanmıştır)
Meslek Komitesi	5	3	2
	7	4	3
	9	5	3
	11	6	4
Yönetim Kurulu	5	3	2
	7	4	3
	9	5	3
	11	6	4
Meclis	Üye tam sayısının çoğunluğu		Toplantıya katılanların oy çokluğuyla
Disiplin Kurulu	6	4	4

Tablo 17: Organların Toplanma ve Karar Yeter Sayıları

Toplantılarda çekimser oy kullanılamaz.

Organ toplantılarına ilgili organ başkanı başkanlık eder. Eğer başkan yoksa başkanın yetkilendirdiği yardımcısı başkanlık eder. Disiplin kurulunda ise, başkanın yokluğunda en yaşlı üye başkanlık eder.

BİR DİNAMİĞİN İKTİSADİ, SİYASİ, TOPLUMSAL VE İDEOLOJİK OLMASI NEDİR?

Çalışma Not Tarihi: Mayıs 2003

İktisat yazınından başlayıp diğer sosyal bilimler disiplinlerin de ana gündemini oluşturan neoliberal küreselleşme, dünya ekonomisini oluşturan sosyal ve iktisadi parçaların birbirleriyle ve giderek dünya piyasalarıyla birleşmesi ve ticaret ve sermaye akımlarının serbestleştirilmesini ve piyasa mantığını engelleyen her türlü kollektif yapının yok edilmesini ve sermaye karlılığının elde edilmesi önündeki her türlü toplumsal, idari, ya da yasal kısıtlamayı “akıl dışı” olarak nitelendirmekte ve kaldırılması gerektiğini savunmaktadır.

Dünya kapitalizminin 1970’lerden itibaren içinde bulunduğu küreselleşme sürecine yön veren dinamikleri: (1) kapitalizmin altın çağı boyunca süren yüksek birikim temposunun yarattığı aşırı üretime dayalı kriz; (2) söz konusu dönemin sermaye/emek çelişkisine damgasını vuran fordist endüstriyel ilişkilerin beslediği kar sıkışması; (3) uluslararası kapitalist rekabetin yoğunlaşması; ve (4) finansal sistemin serbestleştirilmesi sonucu yükselen finansal sermaye ve spekülatif birikim tercihlerinin sanayi yatırımlarının önüne geçmesi olarak başlıklandırılmaktadır.

Kalkınma felsefesi, ulus devlet aygıtına da yeni iktisadi görevler yüklemiş ve yeni bir kalkınmacı devlet tipinin öne çıkmasına olanak sağlamıştır ancak, yeni küreselleşme dalgası altında devlet artık yatırımcı ve/veya üretici niteliğinden arındırılacak ve toplumsal gelir dağılımını –sermaye lehine- düzenleme işlevini sürdürmeye devam edecektir.

Uluslararası sermaye hareketlerinin artan akışkanlığı yeni küreselleşme evresinin de belirleyici özelliği olarak karşımızda durmaktadır. Söylem alanında bile artık “kalkınmakta olan ülkeler” kavramı gündemden çıkartılmış, bunun yerine “yükselen piyasalar” kavramının yerleştirilmektedir.

Karl marks; insanların, yaşamak için, besinlere, giysilere, ayakkabılara, barınaklara ve öteki maddi varlıklara gereksinme duyduğunu, öyleyse insanlar, onları üretmek ve üretmek için de çalışmak zorunda olduğunu, maddi varlıkların üretimini durduran her toplumun yok olacağını ve bundan dolayı maddi varlıkların üretimi her toplumun varlığının ve gelişmesinin başlangıcı olduğunu söylemektedir.

İş araçları ve iş konuları, üretim araçlarını teşkil eder. bununla birlikte, doğaldır ki, üretim araçları maddi varlıkları kendiliklerinden üretemezler. insan olmadığı takdirde, en mükemmel teknik bile hareketsiz kalır. şu halde, her üretimin kesin etmenini oluşturan, insanın kendisi, kendi işgücüdür.

Üretim, hangi aşamada olursa olsun, üretici güçler ve üretim ilişkileri olmak üzere iki yön içerir. toplum tarafından yaratılmış olan üretim araçları ve her şeyden önce iş aletleri ve bunun yanında maddi varlıkları üreten insanlar üretici güçlerdir. Ama insanlar, maddi varlıkları, tek başlarına değil, gruplar ve ortaklıklar halinde, birarada eylemde bulunarak üretirler. Üretim süreci içinde insanlar arasında meydana gelen maddi varlıkların değişim ve dağıtım ilişkilerine, Marks, üretim ilişkileri ya da ekonomik ilişkiler adını vermiştir. bu ekonomik ilişkiler, işbirliği ve her türlü sömürüden uzak, özgür kişiler arasında, yardımlaşma şeklinde olabileceği gibi, insanın insan tarafından sömürüsü şeklinde de olabilir. Yani Marksist yaklaşım uyarınca, üretici güçler ve üretim ilişkileri, birlikte toplumsal dinamiğin altyapısını oluşturan temel iktisadi dinamiklerdir.

Üretici güçler ve üretim ilişkileri, üretim tarzını oluşturmaktadır. üretici güçler sürekli olarak değişirler. üretim ilişkileri ise üretici güçlerin gelişme düzeyindeki değişmeye uygun olarak değişirler ve sözkonusu güçlerin gelişmesi üzerinde kendilerine düşen etkiyi yaparlar.

Üretici güçlerin belirli bir gelişme düzeyine ulaşması, üretici güçlerin bu gelişmesine uygun düşecek üretim ilişkilerini gerektirir.bu Marxın üretici güçler ile üretim ilişkileri arasındaki uygunluk üzerine, bulduğu ekonomik yasadır. Toplumun temeli ile üretim tarzı arasında bir ayrım yapmak yerinde olur. temel ile, üretici güçlerin belirli bir düzeyindeki durumuna göre, sözkonusu toplumda egemen olan üretim ilişkilerinin tümü temeldir ve kendisine uygun düşen üstyapıyı (siyasi, felsefi, hukuki, vb. kavramlar ve bunlara uygun düşen kurumlar) ve onun gelişmesini belirler. sınıflı toplumda, üstyapı, bir sınıf niteliği taşır. iktidardaki sınıf, kendi çıkarlarını korumak için, kendi anlayışına uygun kuruluşları yaratır.

Siyasi ve ideolojik dinamikler ise Marksist çözümlemeye göre üst yapıda yer alır. Buna karşılık Marksist yaklaşımda alt yapının üst yapıyı tek yanlı ve mekanik bir biçimde yarattığı savunulmaz. Buna karşılık altyapı ile üst yapı arasında karşılıklı bir dialektik etkileşim söz konusudur. Marksın evrim şeması şu sırayı izlemektedir: Teknolojik değişim, iktisadi değişim, toplumsal değişim ve siyasal değişim.

Görüldüğü gibi, Marksistler, Batılı sosyal bilimcilerden ayrı olarak önceliği üretim biçimine vermektedir. Diğer taraftan iktisadi dinamik niteliğinde üretim düzeyini, toplumsal ve siyasal dinamiklerle ilişkilendiren bu görüşlerin başlıca savı ekonomik gelişmişlik düzeyinin toplumsal ve siyasal kurumları etkilediğidir. Aynı görüşler iktisadi gelişmenin bir dinamik olarak toplumsal sınıf çatışmalarını azalttığını savunur. Bu görüşler, üretim düzeyinin ideolojik dinamikler üzerinde de belirleyici olduğunu öne sürer. 

Odalar ve Borsalarda Harcırah Hesaplama Örnekleri

ÖRNEK 1: Günlük yevmiye miktarı 100 TL olarak belirlenmiş A Ticaret Odasından Genel Sekreter Yardımcısı Bay B, TOBB binasında 2 gün olarak düzenlenecek olan toplantıya katılması için gönderilmiş, bu personel geceliği 100 TL olan otelde konaklamıştır.

Harcırah Kalemi	Toplam	Açıklama
Yevmiye	200 TL	2*100
Konaklama	200 TL	Otel, Ev, Pansiyon vs.. Belgelendirilmesi Zorunludur.
Yol Masrafı	150 TL	Taksi, Dolmuş, Otobüs,Uçak  vs Belgelendirilmesi Zorunludur.
TOPLAM	550 TL
Gelir Vergisi İstinası Olan Yevmiye Tutarı	123 TL	=(61,50*2)
Gelir Vergisi İstinası Olmayan Yevmiye Tutarı	77 TL	=200-123
Gelir Vergisi	15,4 TL	= 77*20/100
Net Yevmiye Miktarı	186,4	=200-15,4
Ödenecek Genel Toplam	536,4 TL	=186,4+200+150
Damga Vergisi	4,07	=532*7,59/1000
Ödenecek Net Hakediş	532,33	=536,4-4,07

ÖRNEK 2: Günlük yevmiye miktarı 50 TL olarak belirlenmiş A Ticaret Odasından Genel Sekreter Bayan C, İstanbul’da yapılan 5 gün olarak düzenlenecek olan toplantıya katılması için gönderilmiş, bu personel geceliği 120 TL olan otelde konaklamıştır.

Harcırah Kalemi	Toplam	Açıklama
Yevmiye	250 TL	=50*5
Konaklama	600 TL	Otel, Ev, Pansiyon vs.. Belgelendirilmesi Zorunludur.
Yol Masrafı	400 TL	Taksi, Dolmuş, Otobüs,Uçak  vs Belgelendirilmesi Zorunludur.
TOPLAM	1250 TL
Gelir Vergisi İstinası Olan Yevmiye Tutarı	307,5 TL	=61,5*5
Gelir Vergisi İstinası Olmayan Yevmiye Tutarı	0 TL	=200-110
Gelir Vergisi	0 TL	= Günlük yevmiye miktarı istisna altında olduğundan GV’ ne tabi değildir.
Net Yevmiye Miktarı	250 TL
Ödenecek Genel Toplam	1250 TL	=250+600+400
Damga Vergisi	9,48	=1250*7,59/1000
Ödenecek Net Hakediş	1240,52	=1250-9,48

ÖRNEK 3: Günlük yevmiye miktarı 300 TL olarak belirlenmiş A Ticaret ve Sanayi Odasından Yönetim Kurulu Başkanı Bay D, TOBB’ dan gelen toplantı davetiyesi üzerine Yönetim Kurulu tarafından Ankarada yapılan ve  3 gün olarak düzenlenecek olan toplantıya katılması için gönderilmiştir. Davetiye gündemine göre öğle yemeği TOBB tarafından karşılanacaktır. Bay D geceliği 300 TL olan otelde konaklamıştır.

Harcırah Kalemi	Toplam	Açıklama
Yevmiye	450 TL	=3*150, Yemek TOBB tarafından karşılandığı için yevmiye %50 ödenir
Konaklama	900 TL	Otel, Ev, Pansiyon vs.. Belgelendirilmesi Zorunludur.
Yol Masrafı	400 TL	Taksi, Dolmuş, Otobüs,Uçak  Vs Belgelendirilmesi Zorunludur.
TOPLAM	1750 TL
Gelir Vergisi İstinası Olan Yevmiye Tutarı	307,5 TL	=61,5*5
Gelir Vergisi İstinası Olmayan Yevmiye Tutarı	142,5 TL	=450-285
Gelir Vergisi	28,5 TL	=142,5*20/100
Net Yevmiye Miktarı	421,5 TL
Ödenecek Genel Toplam	1721,5TL	=421,5+900+400
Damga Vergisi	13,06	=1721,5*7,59/1000
Ödenecek Net Hakediş	1708,44	=1721,5-13,06

ÖRNEK 4: Günlük yevmiye miktarı 100 TL olarak belirlenmiş olduğu E Ticaret Odasından Bay M, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenen ve 3 gün süren seminere katılmak üzere görevlendirilmiştir ve kendisine 1000 TL’ lik bir avans ödemesi yapılmıştır. Seminerde öğle yemekleri Bakanlık tarafından karşılanmıştır.

Bu personel 450 tl lik bir otel faturası getirmiş olup konaklama faturası şu şekildedir.

Konaklama Bedeli	240 TL
Yemek Bedeli	150 TL
Mini Bar Kullanımı	90 TL

Bu personelin harcırah ödemesi şu şekilde olacaktır.

Harcırah Kalemi	Toplam	Açıklama
Yevmiye	150 TL	=3*50, Yemek Bakanlık tarafından karşılandığı için yevmiye %50 ödenir
Konaklama	240 TL	Konaklama faturası üzerindeki diğer harcamalar dikkate alınmaz
Yol Masrafı	150 TL	Taksi, Dolmuş, Otobüs,Uçak  Vs Belgelendirilmesi Zorunludur.
TOPLAM	540 TL
Gelir Vergisi İstinası Olan Yevmiye Tutarı	123 TL	=(61,5*2)
Gelir Vergisi İstinası Olmayan Yevmiye Tutarı	27 TL	=150-123
Gelir Vergisi	5,4 TL	= 27*20/100
Net Yevmiye Miktarı	144,6	=150-5,4
Ödenecek Genel Toplam	534,6 TL	=144,6+240+150
Damga Vergisi	4,05	=534,6*7,59/1000
Ödenecek Net Hakediş	530,55	=534,6-4,05
Verilen Avans	1000
İade Tutarı	469,45	=1000-530,55